Bij schoorsteenproblemen gaat de aandacht vaak uit naar het metselwerk of de kap, terwijl het loodwerk rondom de schoorsteen minstens zo bepalend is. Juist op de overgang tussen dak en schoorsteen ontstaan de meeste lekkages. Het lood vormt daar de waterdichte verbinding die bewegingen moet opvangen en regenwater gecontroleerd afvoert.
Binnen het bredere onderwerp schoorsteenrenovatie: wanneer nodig? neemt loodwerk daarom een sleutelrol in. Problemen met het lood staan zelden op zichzelf, maar hangen nauw samen met de algehele staat van de schoorsteen en het dak.
Loodwerk bestaat uit stroken lood die rondom de schoorsteen zijn aangebracht, deels in het metselwerk en deels over de dakbedekking. Deze stroken zorgen ervoor dat regenwater niet langs de schoorsteen het dak in kan lopen.
Het bijzondere aan lood is dat het zacht en vervormbaar is. Daardoor kan het kleine bewegingen van de schoorsteen en het dak volgen zonder direct te scheuren. Die eigenschap maakt lood geschikt, maar ook gevoelig voor veroudering en verkeerd gebruik.
Lood veroudert langzaam onder invloed van temperatuurwisselingen. Overdag warmt het op, ’s nachts koelt het af. Dat uitzetten en krimpen zorgt na verloop van tijd voor metaalmoeheid. Het lood kan dan scheurtjes vertonen, vooral op plekken waar het te strak is aangebracht.
Ook externe factoren spelen een rol. Storm kan lood loswrikken, terwijl achterstallig onderhoud ervoor zorgt dat vuil en mos water vasthouden. In sommige gevallen is het lood technisch nog intact, maar laat het los uit het voegwerk, waardoor alsnog lekkage ontstaat.
Problemen met loodwerk zijn lastig te herkennen zonder het dak op te gaan. Toch zijn er indirecte aanwijzingen. Vochtplekken rondom de schoorsteen, lekkage die vooral bij wind en slagregen optreedt, of schade aan het plafond onder de schoorsteen kunnen wijzen op falend loodwerk.
Op het dak zelf zijn scheuren, opkrullende randen of losliggende stroken duidelijke signalen. Soms lijkt het lood nog netjes te liggen, maar blijkt het achterliggende voegwerk los te zijn gekomen.
Een veelgehoord misverstand is dat loodwerk onbeperkt meegaat. In werkelijkheid heeft ook lood een beperkte levensduur. Afhankelijk van omstandigheden kan vervanging of herstel na tientallen jaren nodig zijn.
Ook wordt vaak gedacht dat kleine scheurtjes geen probleem vormen. Water vindt echter gemakkelijk zijn weg door minimale openingen, zeker bij windgedreven regen. Tijdelijk afdichten met kit of coating lijkt soms te helpen, maar pakt de oorzaak meestal niet aan.
Een ander misverstand is dat loodproblemen losstaan van de rest van de schoorsteen. Slecht voegwerk of verzakkingen vergroten juist de kans op schade aan het lood.
Of loodwerk hersteld kan worden, hangt af van de aard van de schade. Loszittend lood kan soms opnieuw worden ingeslepen en vastgezet. Bij gescheurd of bros lood is vervanging vaak de enige duurzame oplossing.
Belangrijk is dat herstel altijd wordt bekeken in combinatie met de staat van het metselwerk en de dakbedekking. Alleen het lood aanpakken zonder de onderliggende oorzaak te beoordelen, vergroot de kans op terugkerende problemen.
Bij schoorsteenrenovatie wordt loodwerk idealiter niet los gezien. Het functioneert als verbindende schakel tussen schoorsteen en dak. Juist daarom komt loodwerk in vrijwel elke inspectie aan bod wanneer er sprake is van lekkages of vochtproblemen.
Door het loodwerk mee te nemen in het totale beeld van de schoorsteen, ontstaat een realistischer inschatting van wat nodig is om problemen duurzaam te beperken.
De levensduur varieert sterk, maar ligt vaak tussen de 25 en 40 jaar, afhankelijk van belasting, montage en onderhoud.
In sommige gevallen wel, bijvoorbeeld bij loszittend lood. Bij scheuren of veroudering is vervanging meestal verstandiger.
Nee, water kan zich langs de constructie verspreiden voordat het binnenshuis zichtbaar wordt.
Bij traditionele schoorstenen wel. Alternatieve materialen bestaan, maar hebben andere eigenschappen en aandachtspunten.
Ja, binnendringend vocht kan het metselwerk aantasten en vorstschade veroorzaken.