Een lekkage rond de schoorsteen lijkt op het eerste gezicht vaak eenvoudig te verklaren. Er is water zichtbaar, dus ergens boven dat punt moet het probleem zitten. In de praktijk blijkt dat bij schoorstenen lang niet altijd te kloppen. Water kan via de schoorsteen op meerdere manieren binnendringen en zich vervolgens onzichtbaar verplaatsen voordat het binnen merkbaar wordt.
Binnen het bredere kader van schoorsteenrenovaties zijn lekkages daarom een terugkerend aandachtspunt. Ze vormen zelden een op zichzelf staand probleem en zijn vaak het resultaat van meerdere kleine gebreken samen.
Schoorstenen bestaan uit verschillende lagen: metselwerk, voegwerk, eventueel een binnenkanaal en aansluitingen met het dak. Wanneer water ergens binnendringt, volgt het niet altijd de kortste weg naar beneden. Het kan zich langs voegen, spouwruimtes of constructiedelen verspreiden.
Daardoor verschijnt een vochtplek soms meters verderop, bijvoorbeeld aan de binnenzijde van een muur of op een plafond dat niet direct onder de schoorsteen ligt. Dit maakt het lastig om zonder inspectie vast te stellen waar de lekkage werkelijk ontstaat.
Een schoorsteenlekkage heeft zelden één duidelijke oorzaak. Versleten voegwerk laat water door, terwijl scheurtjes in het metselwerk vocht vasthouden. Slecht aansluitend loodwerk kan regenwater langs de schoorsteen naar binnen leiden, vooral bij wind en slagregen.
Ook de bovenzijde speelt een rol. Een ontbrekende of defecte schoorsteenkap laat regen direct in de schoorsteen lopen. Dat water kan zich ophopen en via onverwachte routes naar buiten komen. In sommige gevallen is condensatie een aanvullende factor, vooral bij ongebruikte of slecht geventileerde schoorstenen.
Water dat via de schoorsteen binnendringt, wordt niet altijd direct zichtbaar. Het kan zich eerst ophopen in het metselwerk of in de dakconstructie. Pas wanneer het materiaal verzadigd raakt, verschijnen er vochtplekken of schimmelvorming.
Dit verklaart waarom lekkages soms pas weken of maanden na een regenperiode opvallen. Tegen die tijd is de oorspronkelijke oorzaak moeilijker te herleiden, zeker als meerdere onderdelen tegelijk zijn aangetast.
Niet elke vochtplek rond de schoorsteen is het gevolg van regenwater. Condensatie ontstaat wanneer warme, vochtige lucht in contact komt met koude delen van de schoorsteen. Dit gebeurt vooral bij ongebruikte rookkanalen of bij onvoldoende ventilatie.
Condensatie laat vaak een ander patroon zien dan lekkage door regen. Het vocht is dan gelijkmatiger verdeeld en minder afhankelijk van weersomstandigheden. Toch kunnen beide problemen naast elkaar voorkomen, wat de diagnose verder bemoeilijkt.
Een veelvoorkomend misverstand is dat een lekkage altijd zichtbaar moet zijn aan de buitenzijde van de schoorsteen. In werkelijkheid kan het metselwerk er aan de buitenkant redelijk intact uitzien, terwijl het intern al verzadigd is.
Ook wordt vaak gedacht dat het afdichten van één zichtbaar probleem voldoende is. In de praktijk blijkt dat lekkages vaak het gevolg zijn van meerdere zwakke plekken tegelijk. Zonder het geheel te beoordelen, is de kans groot dat het probleem terugkeert.
Bij schoorsteenlekkages is het zelden effectief om slechts één onderdeel aan te pakken. Voegwerk, loodwerk, kap en metselwerk beïnvloeden elkaar. Een kleine scheur of opening kan pas tot lekkage leiden wanneer andere onderdelen hun functie niet meer volledig vervullen.
Daarom wordt bij onderzoek naar schoorsteenlekkages meestal gekeken naar de totale staat van de schoorsteen, niet alleen naar de plek waar het water zichtbaar wordt.
Dat is vaak lastig vast te stellen zonder inspectie. De locatie van de vochtplek komt niet altijd overeen met de plek waar het water binnendringt.
Soms lijkt een lekkage tijdelijk weg te zijn bij droog weer, maar de onderliggende oorzaak blijft meestal aanwezig.
Nee, vocht kan ook ontstaan door condensatie, vooral bij ongebruikte schoorstenen of slechte ventilatie.
Bij slagregen wordt water onder druk tegen de schoorsteen geblazen, waardoor zwakke plekken sneller water doorlaten.
Ja, water kan zich via kleine openingen verspreiden en over een groot oppervlak schade aanrichten.